Wskaźnik OEE – co to jest i jak go obliczyć?

Pracę działu produkcji można mierzyć wieloma wskaźnikami. Jednym z najważniejszych, wykorzystywanym przez największe przedsiębiorstwa na całym świecie, jest OEE. Co to za wskaźnik? Jak go obliczyć i do czego dokładnie służy? Dowiedz się z artykułu!

Wskaźnik OEE – co to jest?

OEE, czyli Overall Equipment Effectiveness, jest wskaźnikiem pozwalającym mierzyć wydajność poszczególnych maszyn oraz całej linii produkcyjnej. Określa on, w jakim stopniu urządzenia wchodzące w jej skład wykorzystywane są w procesie i jak bardzo efektywnie są w stanie w nim działać.

Całościowo wskaźnik OEE stanowi iloczyn trzech składowych, czyli:

• dostępności (ang. availability) – czyli czasu, w jakim dana maszyna jest dostępna do pracy. Oblicza się go poprzez sprawdzenie stosunku rzeczywistego czasu pracy do całkowitego czasu planowanego dla danej maszyny lub linii produkcyjnej, przy czym na jego wartość nie mają wpływu np. zaplanowane postoje. Przyjmuje się, że dolną granicą dostępności, do której dążą zakłady produkcyjne, jest 90%;
• wydajności (ang. performance) – czyli stopnia, w jakim maszyna wykorzystuje swoje możliwości w procesie produkcyjnym. Wydajność określa się, porównując liczbę wytworzonych w danym okresie produktów (bez względu na ich jakość) do całkowitej liczby możliwej do wyprodukowania w tym samym czasie zgodnie ze specyfikacją maszyny.  Wydajność w dobrych firmach produkcyjnych powinna wynosić co najmniej 95%;
• jakości (ang. quality) – określanej liczbą wyprodukowanych towarów spełniających wszystkie wymagania jakościowe. Mierzy się ją, porównując łączną liczbę wyprodukowanych w danej jednostce czasu przedmiotów do liczby przedmiotów spełniających kryteria jakości. W idealnym przedsiębiorstwie wskaźnik ten nie powinien być mniejszy niż 99%.

Jak widać, współczynnik OEE jest mierzony w procentach i wynosić może od 0% (co oznacza, że dana maszyna jest niedostępna i nieefektywna) do 100% (czyli działa poprawnie i w pełni wykorzystuje swój potencjał). 

OEE daje możliwość szybkiego zidentyfikowania obszarów rzutujących na całość procesu produkcyjnego, które wymagają poprawek. Można więc śmiało założyć, że jest to jeden z najważniejszych wskaźników, który bezwzględnie powinien być mierzony w procesie produkcyjnym.

enova365 umożliwia szybkie przeprowadzenie analizy obciążenia zasobów produkcyjnych i obliczenie wskaźnika OEE

Wskaźnik OEE – jak go obliczyć?

Jak wiesz z lektury poprzednich akapitów, iloczyn dostępności (A), wydajności (P) oraz jakości (Q) to właśnie OEE – jak liczyć ten wskaźnik? Wykorzystaj wzór:

OEE = A × P × Q

Sam wzór wydaje się prosty, ale jak obliczyć elementy składowe, potrzebne do wyliczeń? Każda ze składowych ma swój własny wzór, który korzysta z wartości podawanych przez maszyny produkcyjne.

1. Obliczanie OEE zacznijmy od wyliczenia dostępności (Availability), którą otrzymamy ze wzoru A = APT/PBT, gdzie:

• APT to rzeczywisty czas pracy maszyny (Actual Production Time),
• BPT oznacza planowany czas pracy maszyny (Planned Busy Time).

1. Wydajność (Performance) obliczana jest ze wzoru P = PRI/(APT/PQ), co po przekształceniu daje P = PRI × PQ/APT, gdzie:

• PRI stanowi planowany czas produkcji pojedynczej sztuki produktu (Planned Run Time per Item),
• PQ to łączna liczba wytworzonych produktów,
• APT jest rzeczywistym czasem pracy maszyny (Actual Production Time).

1. Ostatni wskaźnik cząstkowy, czyli jakość (Quality) wyliczysz ze wzoru Q = GQ/PQ, gdzie:

• GQ jest liczbą produktów zgodnych z normami jakościowymi,
• PQ jest liczbą wszystkich produktów wytworzonych w mierzonej jednostce czasu.

Masz już wszystkie składowe potrzebne do wyliczenia OEE, wzór oraz wskazówki. Przeczytaj teraz, jak znajomość współczynnika może pomóc Twojej firmie.

Korzyści, jakie daje wskaźnik OEE

Overall Equipment Effectiveness pozwala mierzyć wydajność produkcji zarówno całościowo, jak i na poziomie poszczególnych maszyn wchodzących w skład całego procesu. Współczynnik OEE pokaże Ci zatem dokładnie, gdzie tkwią ewentualne problemy w procesie produkcyjnym i w jaki sposób możesz je rozwiązać.

• Niska wartość Availability to konieczność naprawy lub wymiany danej maszyny, która nie jest w stanie działać w pełnym wymiarze planowanego czasu. 
• Performance da Ci wiedzę na temat tego, czy wydajność urządzenia utrzymuje się na tym samym poziomie, czy też wchodzą w grę czynniki zmniejszające tę wartość. 
• Z kolei Quality zapewni nadzór nad jakością wytwarzanych produktów, a co za tym idzie – zmniejszeniem strat materiałów, czy też negatywnymi opiniami na temat towarów pojawiającymi się ze strony klientów.

Regularne badanie OEE sprawia, że w firmie produkcyjnej pod Twoim nadzorem szybko wychwycisz nie tylko poważne awarie, ale też drobne niedociągnięcia wpływające w dłuższym okresie na osiągane przez przedsiębiorstwo wyniki. 

Właśnie dlatego śledzenie powyższego wskaźnika jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju biznesu. Mierzenie i analizowanie Overall Equipment Effectiveness pozwala Ci m.in. na:

• wzrost wydajności procesów produkcyjnych – w tym samym czasie wyprodukujesz większą niż dotychczas liczbę produktów;
• wzrost jakości procesów produkcyjnych – co oznacza większą liczbę gotowych wyrobów, która będzie spełniała jakościowe normy;
• wzrost wydajności pracowników – którzy dokładnie będą wiedzieli, na jakie elementy procesu produkcyjnego trzeba zwrócić uwagę.

Przyjęło się, że standardem światowym w przypadku OEE jest wartość 85%. To minimalna wartość, do której dążą firmy produkcyjne na całym świecie. Bardzo ważne jest więc regularne obliczanie OEE i sprawdzanie, czy jakiś etap procesu wymaga podjęcia konkretnych kroków poprawiających wydajność.

Wdrażając OEE w swojej organizacji miej jednak na uwadze, że wartości wskaźnika nie da się porównywać pomiędzy różnymi zakładami czy choćby firmami. Uzyskiwany wynik w dużej mierze zależy bowiem od specyfiki danego działu produkcyjnego i wykorzystywanych w nim maszyn.

OEE a systemy ERP

Jednym z najważniejszych narzędzi, które pozwala mierzyć wskaźnik OEE staje się dziś system ERP. Dostępne na rynku rozwiązania dostosowują się do metodyk wykorzystywanych w działach produkcyjnych na całym świecie. ERP z wbudowanymi opcjami wyliczania określonych wskaźników, m.in. OEE, znacznie ułatwia pracę i kontrolę nad procesem produkcji.

System ERP enova365 stanowi doskonałą podstawę do budowania wydajnej firmy produkcyjnej, która stale monitoruje wszystkie kluczowe czynniki wpływające na procesy wewnętrzne. W temacie OEE przydatny jest przede wszystkim moduł Produkcja, dzięki któremu nie tylko możesz zarządzać całym procesem wytwórczym, ale również zbierać wszystkie dane niezbędne do przeprowadzenia wyliczeń. To sprawia, że praktycznie na bieżąco możesz sprawdzać OEE dla poszczególnych maszyn i linii produkcyjnych, aby błyskawicznie identyfikować ewentualne problemy i rozwiązywać je na bieżąco.

System enova365 z modułem Produkcja stanowi pewne i przyszłościowe rozwiązanie dla wszystkich firm produkcyjnych, których kadra managerska chce inwestować w nowoczesne rozwiązania biznesowe realnie podnoszące jakość pracy. Jeśli Twoje podejście do prowadzenia firmy jest podobne, skontaktuj się z nami! Wypełnij formularz i umów się na bezpłatną konsultację, w czasie której poznasz możliwości enova365 dla Twojej organizacji.